Tarihi Kaleiçi Evleri
Antalya'ya ilk yerleşim hakkında yaygın bir anlatıma göre; 2 bin yıl önce, Bergama Kralı
II. Attolos, askerlerine emir verir: 'Gidin ve bana yeryüzünün cennetini bulun!' Bergamalı
askerler aylar, yıllar boyu dolaşır ve nihayet Toros Dağları'nın eteklerinden inmeye
başladıklarında Antalya'yı görürler. Yeryüzünün cenneti, ayaklarının altındadır! Buraya,
Attaleia adını verirler ve Antalya'nın temelleri atılır. Bergamalılarla birlikte yaşamın başladığı
kentin ismi; Attaleia, Stelai, Satalya, Adalya ve nihayet Antalya adını alır. İsmi değişse bile
değişmeyen tek şey göz kamaştırıcı güzelliğidir. Milattan önce 4. yüzyıldan başlayarak
günümüze kadar farklı kültürlerce kesintisiz iskan edilen Antalya Kaleiçi, zamanla deprem,
yangın ve kuşatmaların yanı sıra farklı dönemlerdeki onarımlar, yenilemeler, yıkımlar,
bakımsızlık gibi insan ve doğa kaynaklı etkenlere rağmen kültürel dokusunun önemli bir
bölümünü günümüze kadar taşıyabilmiş ender örneklerden biridir.(Çimrin ,2007) 19. yüzyıl Kaleiçi evlerinin en belirgin özelliği, evin girişinin yanında bulunan merdivenli ve divanlı (couch) avluydu. Evlerin çoğunun zemini "Rodos işi" denilen siyah beyaz geometrik veya figüratif desenli çakıl mozaiklerle (taşlık) döşeliydi. Bu tarz döşemeleriyle taşlık (stoneyard), Kaleiçi evlerinin karakteristik bir öğesi idi ve evlerin serin tutulmasında oldukça işlevseldi. Benzer şekilde, Kaleiçi evlerinin avlularına dikilen ağaçlar, bunaltıcı sıcaklara karşı avlunun gölgeli ve serin kalmasını sağlıyordu. Sofa (anteroom), özellikle sıcak mevsimlerde yoğun bir yaşama ve üretim alanıydı.Kaleiçi evlerinin sütunları ahşaptı ve bu sütunlar taş kaideler üzerinde durur, çoğunlukla iki kat boyunca uzanırdı. Zemin katta oturma odası sayısı azdı. Bunlar tercihen avludan (yard) ışık alırdı. Buna karşın ikinci bir mutfağı da içeren ve kışlık olarak kullanılan üst katta, sokak tarafına bakan cam pencereli daha çok sayıda oturma ve yatak odası vardı. Antalya'nın sıcak iklimi nedeniyle evlerde ısıtma araçlarına ihtiyaç duyulmuyordu.19. yüzyıla kadar Kaleiçi evlerinde camlı pencereler yoktu. Büyük köşklerin giriş katını, sokağa bakan odalarıyla diğer katlar takip ederdi. Üst katların belirleyici özelliği ise cumba ve çok sayıda pencere idi. Müslümanların ikamet ettiği evlerde üst kattaki pencereler sadece ahşap kafeslerle kapalı iken, alt kattaki pencerelere ayrıca kepenkler ilave edilirdi. Cumbalar ahşap oymalarla bezenirdi.
Kaleiçi evlerinin yapımında kullanılan hatıl, evleri depreme karşı dayanıklı kılmaya yarıyordu. 1895 yılında çıkan büyük yangında Kesik Minare Camii'nin bulunduğu mahalle (Cami Cedid Mahallesi) bütünüyle yok olmuş, bu tarihten sonra evlerin yapımında taş malzeme kullanılmıştır.
(Kaynak: Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
Tarihi Kaleiçi Evleri
Tarihi Kaleiçi Evleri